SGK kapsamında işlem gören dosyaları özel bina yapım işi veya kamu ihalelerinde hizmet işi karşılığında belirli bir süre sigortalı görünen işçilerin iş bitiminden sonrasında kamu kurumu veya belediye gibi kurumlar tarafından iş ile ilgili işçilik kısmının tamamlanıp tamamlanmadığını gösterir ve sigorta kurumu ile ilişiğinin kesilip dosyanın kapatıldığını gösterir resmi yazıya ilişiksiz belgesi denir. Tanımda bahsettiğimiz gibi ilişiksiz belgesi kurumdan alabilmek için işveren firma sgk ya karşı bildirilmesi gereken ve ödemesi gerek tüm sigorta prim ve evraklarının eksiksiz olarak kuruma verilmiş olması esastır. İlişik kesme belgesi genelde ihale bitimlerinde veya inşaat işlerinin tamamen bitirilmesinden sonra kurumdan dilekçe ile talep edilmektedir. Özellikle ihale işlerine katılırken istekli firma tarafından ihalenin alınabilmesi için ihale şartnamelerinde belirtilen teminat tutarlarının yatırılması ve iş bitimine kadar bu teminat paralarının tekrar alınması engellenmektedir. Bu teminat iadeleri ancak işin tamamlanmasından ve ssk kurumu tarafından ilişik kesme yazısı alımı ile ihaleyi düzenleyen kurumu teslim edilerek yatırılan teminat iadesi tekrar çekilir.
Çoğu firma veya kişi ilişik kesme belgesi ile borcu yok yazısını karıştırabilmekte. Borcu yok yazısı yine sigorta SGK kapsamında düzenlenerek ihale kapsamına giren firmaların iş veya hizmet teslim ettikçe yapılan iş tutarı kadar fatura düzenler ve bu fatura tutarına istinaden kurumca o dönem içerisinde hak ettikleri hak edişlerin kişilere ödene bilmesi için firmanın sigortaya hiçbir şekilde para borcu olmaması gerekmektedir. İşte bu borç durumunun ihale kurumunca görülebilmesi için ihaleye katılan firma tarafından kuruma başvuru yaparak sigorta SGK borcu olmadığına dair bir yazının ihale firması başlıklı ve hitaben yazılarak firmaya verilir. Borcu yok yazısının 15 günlük bir geçerlilik süresi vardır bazı kurum veya firmalar ise bu borcu yok yazısını aynı gün ve tarihli olarak isteyebilmektedir. İlişiksiz belgesi ise borcu yok yazısına istinaden iş bitiminden sonra tüm prim bildirgelerinin ve bildirimlerinin eksiksiz yapmış ve sgk ile bir bağı kalmadığı için yazı talebinde bulunulur.
İlişiksizlik belgesi üzerinde kurumların en çok önemsediği ana unsurlar iki ayrılır. Bunlar, belgenin soğuk damgalı olması veya İnternet ortamından alınıyorsa barkodlu olması ve işverenin ilgili ihale için çılan sgk dosyasından yapılan iş ile ilgili hiçbir prim borcu ya da idari para cezası olmadığını beyan etmesidir. Bunun yanı sıra, üst işverenin alt işverenin borcundan da sorumlu olduğunu bilmeniz gereken önemli konudur. Yani eğer alt işverenin herhangi bir SGK prim borcu ya da para cezası varsa ilişiksizlik belgesi için yapılan başvuru kesin bir şekilde kurum tarafından reddedilecektir.
İlişiksizlik Belgesi Nasıl ve Nereden Alınır?
İlişiksizlik belgesi almak isteyen kişiler iş bitiminden sonra SGK kurumundan bu belgenin istenmesi gerekmektedir. İşe başlama esnasında belirtilen dosya içerisinde sigortalı işçilerin tamamının çıkışı iş bitimi kodu ile çıkışı verildikten sonra o dönem için aylık sgk bildirgesi verilmeli ve sonrasında çıkan prim ödemesinin bankalar kanalı ile ödemesi yapılmalıdır. Tüm bu işlemlerden sonra kişi veya şirket iki farklı şekilde kurumdan borcu yok yazısı isteyebilir. Bunlardan birisi firma tarafından ilgili sigorta sicil numarası ve dosyasını belirttiği dilekçe ile bağlı bulunduğu kuruma giderek bizzat ilişik kesme yazısı isteyebilir, diğer bir yol ise sigorta tarafından size dosya açarken verdiği sgk işyeri sicil no ve şifresi (sgk e-şifre nasıl alınır) ile internet üzerinden yazı talep edilebilir. İnternet üzerinden online olarak ssk ilişik kesme yazısı nasıl isteneceğini daha detaylı incelemek için haberimizin detayını inceleyebilirsiniz.
İnternet Üzerinden SGK İlişiksizlik – İlişik Kesme Belgesi Nasıl İstenir ?
SGK e uygulamalar arasında ilişiksizlik belgesi başvurusu‘da yapılabilmekte. Bu işlev firma ve işlerin takibini sürdüren mali müşavirler tarafından oldukça etkin kullanılmakta. Sistemden çıkarılan e internet kanalı ile yapılan başvuru sayesinde hem işler daha hızlı ilerlemekte hemde kağıt ve evrak israfından kurtulmuş olunuyor. SGK’nın İlişiksizlik Belgesi Başvuru uygulamasına bilgileriniz ile giriş yapıyorsunuz. Daha sonrasında sırası ile menüleri kullanarak işleme devam edeceksiniz. “Menüleri Kullanabilmek için Yukarıda Yazılı Bilgilerinizin Doğruluğunu Onaylamanız Gerekmektedir.” yazısının altındaki “ONAYLIYORUM” kutucuğunu işaretlemeli siniz. Aynı sayfada açılan “İŞİN BİTİRİLDİĞİNE DAİR DİLEKÇE” linklerine tıklayarak bitirilen işle ilgili bitim tarihi vs. bilgilerini girdikten sonra Sosyal Güvenlik Kurumunun gerektiğinde tarafınıza yazı gönderebilmesi için bir adresi girerek başvurunuzu onaylamalısınız. Yukarıda bahsedilen sıralamayı doğru şekilde tamamladığınız takdirde, ilişiksizlik belgesi başvurunuz Sosyal Güvenlik Kurumuna iletilmiş olmaktadır. Yapılan başvuru sonrası bağlı bulunduğunu kuruma giderek dosyanızın akıbeti eksikleri veya kurumca onaylandı ise ıslak mühür ve imzalı belgenizi alabilirsiniz. Bazı ihalelerde bilgilendirme veya ilişik kesme yazısı tarafınıza verilmeyerek öncelikle kurum ihalenin yapıldığı kuruma yazı göndererek iş ile ilgili bilgileri talep eder, eğer işçilik hizmeti varsa kurum bunun ihale kurumuna detaylı bir şekilde işçi sayısı ve çalışılan günler ile ilgili puantaj talebinde bulunur. İhaleyi düzenleyen kurumun bu yazıların SGK ya göndermesi için belirli bir süresi bulunmaktadır eğer bu süreç içerisinde yazılar gitmez ise ihaleyi düzenleyen kurum cezai işlem ile karşılaşabilir. İhale kurumu tarafından gönderilen bilgiler ile SGK ya işi alan firma tarafınca bildirilen puantajları incelendikten ve herhangi bi sorun olmadığı anlaşıldıktan sonra SGK kurumu ilişik kesme yazısını direk ihale düzenleyen kurumada gönderebilmektedir.
Teminat İadesi
İlişiksizlik belgesi ve teminat iadesinin konusunu biraz daha detaylı açacak olursak. Teminat, yapılan işi karşılığında Sosyal Güvenlik Kurumuna ihale öncesinde ya da ihale sürecinde yapılmış prim borcu ya da idari para cezası olan işverenin kuruma, ihaleden sonra ortaya çıkabilecek borç veya diğer harç ödemelerin çıkması halinde ihale isteklisinin gücü olduğunu kanıtlamasıdır. İşveren, SGK’ya olan borçlarını karşılayacak tutarda bankalarda birikimi olduğunu bankadan teminat mektubu alarak SGK’ya bildirebilir ya da Hazine Müsteşarlığı tarafından kendisine verilen devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler aracılığıyla bunu kanıtlayabilir, ilişiksizlik belgesi alabilir. Ancak bu teminat çok uzun süreler boyunca geçerli olmamaktadır. İşverenin kuruma sağladığı teminatın nakde çevrilmesi için tanınacak en uzun süre, teminatın verildiği ayın son günüdür. Ancak, 6183 sayılı Kanunun 48. maddesi kapsamında teminatın nakde çevrilmesi bir defaya mahsus olmak üzere ertelenebilir ya da taksitlendirilebilir.
Teminatın nakde çevrilmesi için verilen süre dolduğunda, SGK tarafından gerekli kontroller yapılarak işverenin borcu ödeyip ödemediği tespit edilir. Borç ödenmemişse, teminat nakde çevrilir. Eğer borç ödenmişse, SGK tarafından işverene teminat iadesi için bir belge hazırlanır ve işveren bu teminat iadesi belgesini kullanarak teminat için verdiği senet vb. belgeyi geri alabilir. İlişiksizlik belgesi ve teminat iadesinde teminat iadesi için verilen belgenin formatı aşağıdaki gibi olmalıdır.
