İstimlak şahıs veya özel kuruluşların resmi ve tapulu olarak adlarına ait olan arazi veya arsanın devlet tarafından kamu adına faydası sağlanması amacı ile yerin bir bedel biçilerek tamamının veyahut bir kısmının devlet mülkiyetine geçirilme işlemine istimlak denilir. İstimlak halinde arazi veya arsa sahibinin devlet tarafından kamulaştırmak istediği yer için 4650 sayılı ve 2942 numaralı kamulaştırma kanunu içeriğine istimlak edilecek arazi için itiraz ve rıza en verilmeyip mahkemeye başvurulması halinde bazı özel maddeler bulunmaktadır. İstimlak tespiti ile tespit edilen satış bedeli çıkarılıp kişi adına devlet bünyesindeki halk, ziraat veya vakıf banka kişi adına para peşin olarak yatırılır, kişi kabul ederse parasını çeker eğer itiraz etmek isterse yine ilgili mahkemeye dava açma hakkı vardır.
İstimlak edilirken amaç yine kamu adına hizmet verebilecek bir proje veya çalışma için yapılmış olaması esastır. Bu yapıtlar geçit, yol, üniversite, hastane ve DSİ kurum ve devlet organlarının hizmet sağlamak amacına uygun olarak yapılır. İstimlak edilecek alan belediye sınırları içerisinde veya belediyece yapılacak sa imar planına göre taşınmazın kamu hizmetine özgü olması gerekmektedir. Bunlar park, yol, metro, tramvay, geçitler, otopark ve diğer kamu hizmet alanları olabilir.
Peki devlet adına geçirilecek alanın istimlak bedeli hesaplaması nasıl yapılır, istimlak metrekare bedeli nasıl sorgulanır ?
İstimlak Bedeli Hesaplama İşlemi ?
İstimlak bedeli hesaplaması nasıl yapılır ? Devlet tarafından kamulaştırılması planlanan alan için ödenecek istimlak parası kurulan komisyon tarafından mülkün niteliğine, ebat olarak yüz ölçümüne değer artış ve düşürücü tüm unsurlar göz önünde bulundurularak mülkiyet sahibi şahısın mağdur olmayacak şekilde istimlak hesabı yapılarak para peşin olarak yatırılır. İstimlak hesabı yapılırken mülkün değeri ile birlikte vergi beyannamesi, kamulaştırma resmi makamların değer biçmesi, toprakların kamulaştırma gününden önce eğer özel bir amacı yoksa bedeli ona göre hesapla işlemi yapılır. Ayrıca gayrimenkul değeri olan satış değerlerine, arazinin değerine, mülkün kaynağına ve bulunduğu coğrafi konuma göre de istimlak bedeli hesaplaması yapılır. Hesaplanan arsa veya tarla istimlak bedeli uzlaşma komisyonuna gönderilir, komisyon tarafından davet edilen mülk sahibi ile arazi için pazarlık yapılır, anlaşma halinde karşılıklı imzalar alınarak mülkün tasarrufu devlete bırakılır.
Yapılan karşılıklı görüşmeler sürecinde toprak sahibi ile komisyon uzlaşmaz ise idare, asliye hukuk mahkemesinde kamulaştırma davası açar. Mahkeme 1 ay sonraya gün vererek uzlaşma kurulu ve gayrimenkul sahibinin tekrar pazarlık yapmasını talep eder. Eğer yine anlaşma gerçekleşmez ise mahkeme, bilirkişi yardımıyla malın değerini hesaplaması yapılır. gayrimenkul sahibi mahkemenin belirlediği bedeli kabul etmeme halinde karara itiraz etme, temyiz hakkına sahiptir.
Yazımızda konusu geçen istimlak ile ilgili verdiğimiz bilgiler güncel hayatınızda çevrenizde birisi veya ailenizden bireylerin başına gelmiş olabilir, aslında istimlak bir çok kişinin değer etmediği arazisinin satın alması ile kazanç sağlayacağı gibi yine bir çok kişininde istimlak bedeline göre daha fazla edecek fiyattaki arsa veya arazisi için yapması gereken itiraz ve hakları konusunda kısmen bilgi vermek istedik. Konumuzun tam tersi eğer devlet arazisi veya arsası üzerinde bir yeriniz, işgali yeniz varsa mayıs 2018 içerisinde resmileşmesi muhtemel 2018 imar barışı konusuna göz atmanızı tavsiye ederiz.
