Her zaman olabilen, ihtiyaçların kapatılması için eldeki nakit in yeterli gelmediği durumlarda bankalardan kredi kullanımı yoluna gidilebilir. Kredilerin kullanım ücretleri olarak bilinen faizleri de ödeme zamanında aylık olarak borca yansıtılır ve bankanın müşterisi ihtiyacı olan paraya faiz karşılığı ulaşmış olur, banka da verdiği para üzerinden faiz geliri elde etmiş olur.
Kredi kullanırken faiz giderinin yanı sıra bankaların tüketicileri ödemek zorunda bıraktıkları farklı bir takım ödeme kalemi bulunmaktadır. Dosya masrafı denilen bu kesintiler 1000, 2000 gibi değerlere ulaşabilmektedir. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ nın açıklamasına göre 75 farklı kesinti kredi kullanımı sırasında tüketicilere yansıtılmaktadır. Dosya masrafı, kredi izleme masrafı, ekspertiz ücreti, komisyon gibi, tüketicilere yansıtılan bu masraflar yargıtay kararına göre haklı nedenlere dayandırılıp belgelenemez durumlarda müşterilerden alındıysa iade edilmeye başlanmıştır. Bankaların tüketicilerden aldıkları bu masrafların ‘haklı’ masraflar olması gerekmektedir aksi taktirde kredi verdikleri için bu ücretleri tahsis etme hakları bulunmamaktadır. Kredi verirken oluşan giderlerin haklı olarak banka tarafından müşteriye yansıtıldığı durumlarda da banka, bu işlemi belgelemek zorundadır. Burada bahsedilen belge bankanın düzenlediği dekont değildir; fatura, alındı belgesi, kasa fişi gibi resmi bir belge olmalıdır. Bahsedilen bu kesintilere maruz kalan tüketiciler, bu kesintilerin iade edilmesini bankadan talep edebilmektedirler.
Dosya Masrafı Nedir?
Asıl olarak avukatlık mesleği için geçerli olan dosya masrafı, yapılan işlemler için karşılanan masrafların tanımlandığı bir terimdir. Kişinin vekil olarak katıldığı dava, posta giderleri, bilir kişi giderleri, takip ve benzeri işlemler için devlere ödenen para dosya masrafı adıyla kişilere yansıtılır.
Bankalarda ise kredi alımı sırasında kişilerin imzaladıkları sözleşmelerle ödemek zorunda bırakıldıkları, yüksek miktarlardaki ve anlamsız bedeller bulunmaktadır. Bu bedeller arasında dosya masrafı, istihbarat ücreti, ipotek fek ücreti, kredi tahsis ücreti, kredi kullanım ücreti gibi kalemler bulunmaktadır.
Bankaların müşterilerine kredi verirken tahsis ettikleri bu anlamsız giderler, bankalardan nasıl geri alınır?
Kredi Dosya Masrafı Nasıl Geri Alınır?
Türkiye’ de tüketicilerden kredi kullanımları sırasında tahsis edilen ücretlerin var olmasının temel nedeni tüketicilerin sahip oldukları hakların farkında olmamaları ve bu hakları nasıl muhafaza edeceklerini bilmemeleridir. Bankalar da bu durum karşısında tüketicilerden fahiş oranlarda, dosya masrafı adıyla ücret tahsis edebilmektedirler. Aslında bu paraların iadesi düşünüldüğü kadar karmaşık değildir ve ister kişilerin avukatları ister kendi başlarına gerçekleştirebilecekleri kolaylıktadır. İzlenecek yollar şu şekilde sıralanabilir.
- Kredi masraflarının iadesi için gereken ilk şey kredi çekilen kurumdan bu masrafların gösterildiği bir belgedir. Belgeler kredi veren kurumdan alınacak, bazı bankalar bu belgelerin telsimi sırasında kişilere zorluk çıkarttıkları ve bu belgeler karşılığında da ücret talep ettikleri bilinmektedir. Akılda tutulması gereken şu ki bu masrafların kanuni olmadığı gibi bu masrafları belgeleyen dokümanların teslimi sırasında istenen para da kanuni değildir ve daha sonra geri alınabilir. (Bu belgeler ayrıntılı ödeme planları ya da dekont olabilmektedirler.)
- Dosya masrafı iade dilekçesi ve bankadan alınan belgeyle birlikte, dosya masrafı adıyla kesilen ücret 3 bin TL’ nin altında ise tüketici hakem heyetlerine, bu miktar 3bin TL’ den fazla ise tüketici mahkemelerine başvurularak bu masrafların iadesi talep edilmelidir. Dosya masrafı dilekçesi örneğine internet üzerinden ya da başvuruda bulunulacak olan Tüketici Hakem Heyetlerinden ya da Tüketici Mahkemelerinden ulaşılabilir. Tüketici Hakem Heyetlerine yapılan başvurularda herhangi bir ücret söz konusu olmamaktadır fakat Tüketici Mahkemelerine yapılan başvurular için, mahkeme boyunca oluşan giderler davanın kazanılması durumunda karşı taraftan talep edilir.
- Tüketici Hakem Heyetleri ve Tüketici Mahkemelerine yapılan bu başvurular sonrasında bir karara ulaşılması için dosyaların yoğunluğuna göre ortalama 3 ay beklenmesi gerekmektedir.
- Dosya masrafları için yapılan başvurunun sonuç vermesinden sonra kararla birlikte kredi kullanılmış olan bankaya gidilerek geri alma hakkına kavuşulan dosya masrafı iadesi talebinde bulunulabilir. Genel itibarıyla bankalar bu gibi iade işlemlerine yanaşmamaktadırlar. Bankanın iade talebini reddetmesi durumunda banka kararla birlikte icraya sunulmalıdır. İcra ilam takipli olarak yapılmalıdır. İcra takibi sonucunda bankaya bir ödeme emri gönderilecektir ve ödeme emrinin bildiriminden 7 gün içerisinde borcun ödenmemesi durumunda haciz işlemlerinin başlayacağı bankaya bildirilecektir. Haciz işlemlerinin başlamasını istemeyen banka da 7 gün içerisinde masrafları geri ödeyecektir.
Bunun yanında bazı avukatlar dosya masrafı iadesi için kendilerine başvuranlardan herhangi bir ücret talep etmemektedirler. Bunun nedeni de mahkeme sonunda oluşan ücretlerin karşı taraftan karşılanıyor oluşudur. Bu durum göz önünde bulundurularak, işlemlerin hızlanması için de böyle bir avukata başvurulabilir.
Dosya Masrafı Geri Alma Süresi
Kredi dosya masraflarını geri almak için Tüketici Hakem Heyetlerine ve Mahkemelerine yapılan başvurular, bu kurumların yoğunluğuyla da alakalı olarak, 3 ay süresince sonuçlanmayabilir. Bu durum göz önünde bulundurmak kişilerin yararına olacaktır.
