Herhangi bir işte sigortalı olarak çalışan bayan işçinin evlenmesi ile ilerleyen süreçte kadının hamilelik, doğum öncesi ve doğum sonrası gibi kullanması gereken ve işverenin bu hakları çalışana vermesi gerekliliği gibi zorunluluk halleri bulunmaktadır. Kadınlara verilen doğrum izinleri gebeliğin tekil olması durumlarda doğum öncesi sekiz (8) ve doğum sonrası ise sekiz (8) hafta olarak toplamda 16 hafta yani 4 ay gibi bir süreyi doğum izin günü olarak kullandırmak zorundadır. Ayrıca bu raporu doktordan alan kadının iş yerine bildirmesi ile iş yerinin bu raporu SGK kurumuna belirli süreler içerisinde girmesi ve onaylaması zorunludur. Doğum izni kullanarak istirahate ayrılan kadın kadın her ne olursa olsun işten çıkışı verilemez, ancak raporlu olduğu süre bitmesi durumunda ülkemizdeki iş kanunu kapsam ve doğrultusunda gerekçeli ve haklı sebepler ile işten çıkarabilir. Veya farklı bir işleyiş olarak izne ayrılan kadının iş yerindeki pozisyonu işlerin aksamaması için yerine bir başkası alınması veya aynı yerdeki birinin oraya atanması durumu olabilir, bu durum yaşanması halinde ise izinden dönen kadın aynı iş yerinde farklı pozisyonda işe devam ettirilir.
Doğum İzni Bittikten Sonra Kadının Kendi İsteği İle İşten Ayrılması
Doğum izni biten kadının aynı iş yerin de devam etmek istememesi ve işten çıkma talebi olabilir ancak doğum izni bitiminden öncesinde kanunen belirtilen ihbar süreci içerisinde çalıştığı iş yerine çalışmayacağı konusunda yazılı olarak bilgi verilmelidir. Doğum izni bitiminin akabinde işinden ayrılmak isteyen kadın işçinin işverenden hem kıdem hemde ihbar tazminatı alma hakkını da kaybetmiş olur ve böyle bir talepte bulunmasının önü kapanır. Bunun sebebi ise ülkemizde geçerli olan iş kanunun çerçevesinde yapmış olduğu doğum gerekçesi ile işe dönemeyen ve bunu işverene bildiren kadın istifa etmiş sayılmaktadır. Bu tür işten çıkma hali ile kadın işverendeki tazminat hakkını kaybedeceği gibi ayrıca işsiz kaldığı üsreç içerisinde iş kur fonundan adına kesilen işsizlik maaşı ödeneği de yapılmaz ve para alamaz. Devletin yaptığı düzenleme ile yeni doğan bebeğin bakıma ihtiyacı olduğu düşünülerek anneye doğrum sonrasında 6 aylık ücretsiz izin hakkı verilmektedir. Yine bu doğum izni biten süreci takip eden ve bebeğin 12 aylık süreyi doldurana kadar annenin çalışma saatleri içerisinde 1,5 saat boyunca süt izni de bulunmaktadır, bu süreler SGK, SSK kapsamında çalışan kadın sigortalılar için geçerlidir. Devlet bünyesindeki emekli sandığına bağlı çalışan kadınlar için süre değişmektedir.
Doğum Sonrası İşten Çıkanların İşsizlik Maaşı Alma Durumları ?
Doğum yaptıktan sonra işten ayrılmada işsizlik maaşı alabilmek için kadın işçinin kendi rızası ve isteği dışında işveren tarafından işten çıkarılmış olması şarttır. Doğrum izninden sonra işe dönemeyen kadın belirli süreç içerisinde ihtar çekilerek uyarılır ve işten çıkarılır veya kadın işine devam edemeyeceğini iş yerine bildirirse istifa etmiş olarak sayılır ve bazı sosyal haklardan mahrum kalır. . Doğum yaptıktan sonraki 6 aylık süreçte çoğunu ile ilgilenmek isteyen kadınlara 6 ay boyunca ücretsiz izin de verilmektedir.
Doğum İzninde İşveren İle Yaptığı Sözleşme Süresi Bitmesi Durumu ?
Eğer kadın doğrum izinine ayrılmadan önceki imzalamış olduğu sözleşmenin süresi doğum izni içinde bulunduğu sürede biterse sözleşme bitmiş sayılmaz. Doğum izni doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplamda 16 haftayı bulan sürede kullandırılır. Kullandırılan bu izin iş kanunu kapsamında işverenin işçi kadına zorunlu olarak kullandırmak zorunda olduğu bir haktır. Bu hakkı kullanan hamile veya doğum yapan kadının işten çıkarılması hiç bir şekilde gerekçe gösterilemez. İzin kullanım süresinde karşılaşılan erken doğum vs gibi nedenlerle izin kısalmaz doğum öncesindeki kullanmadığı izinler doğrum sonrası izine eklenerek devam etmesi sağlanır. Ancak iş kanunu çerçevesinde yine hak görülen ve elinde somut deliller bulunduran işveren şu hallerde doğum izni kullanarak dönen kişiyi işten çıkarabilir:
- İş yerinde kavga edilmesi,
- İş ahlakına uymayan davranışlar,
- İşleri yapmaması,
- İşe mazeretsiz olarak gelmemesi,
- İş yerinde iftira ya da hakaret etmesi
Süt İzni Kullanan kadın Personelin İşten Çıkarılması Durumu
Yine doğum iznindeki gibi süt izni kullanan kadının annelik durumu öne atılarak işten çıkartılamaz, kanun içeriğinde doğum izni biten kadının bebeğin 1 yaşına gelene kadar günlük 1 buçuk saatlik süt ve emzirme izni bulunduğu açıkça belirtilir. Bundan ötürü süt iznindeki işçinin işten çıkarılması mümkün değildir. Ama bazı durumlarda kanun süt izninde olsa dahi işverenin işini ve iş yerinin düzen ve akışını bozacak hallerde kadın işçiyi işten çıkarabilir, bunlar;
- İşlerin teslim edilmemesi,
- Disiplinsiz davranma,
- İş etiğine uygun olmayan davranışlar,
- Peş peşe mazeretsiz işe gelmeme,
- Ahlaka aykırı davranışlar,
- İş yerinde kavga etmek,
- Uygun olmayan davranışlar gibi hallerde, süt iznindeki personel işten çıkarılabilir.
Doğum Sonrası İsteği Dışında İşten Çıkarılan Kadının Hakları Nelerdir ?
Kadının doğum izni bitiminin akabinde işveren işten çıkarma girişiminde kadının bazı yasal hakları ve işverenden talep edeceği haklar vardır. Buna göre işçinin haklı ve geçerli sebepleri varsa işveren işten çıkarabilir. Bu durumda işçinin hakları ise:
- Kıdem tazminatı özellikle işten çıkarılan kişilere verilmektedir. Doğum izni kullanan işçiler, iş sözleşmesi ahlak ve iyi niyet kurallarına uygun davranış ve farklı bir sebeple işten çıkarılmış ise, işçiye işveren tarafından kıdem tazminatı ödenmektedir.
- İhbar süresi dikkate alınmadan işten çıkarılmış ise işçiye ihbar tazminatı verilmektedir.
- İşçinin kıdem süresi 6 ay ya da üzerinde ise iş sözleşmesi belirsiz süreli ve iş yeri iş güvencesi kapsamında bir ofis ise işçi işe iade edilme davası açabilir.
- Öte yandan eşit davranmama tazminatı için harekete geçebilir.
- Geçici iş göremezlik ödeneği alabilir. Bunun için gerekli şartları sağlaması gerekmektedir. Doğumdan önceki bir sene içerisinde minimum 90 gün kısa vadeli sigorta primlerinin bildirilmiş olması gerekmektedir.
- Öte yandan 5510 sayılı kanunun 4. Maddesinin 1. Fıkrasına göre ise kadına emzirme ödeneği verilmesi gerekmektedir. Bu kapsamda bir sene içerisinde 120 gün kısa vadeli sigorta kolları primlerinin bildirilmesi gerekmektedir.
Hamilelikte İşten Çıkarılması Durumunda Tazminat Ödenmesi
Hamilelik döneminde kadının işten çıkarması yasal olarak hamilelik halleri haricinde farklı ve somut ispatlanır bir sebeple gelişmelidir. Eğer işçinin yaptığı iş için sözleşmeli bir eleman bulunamıyor ya da işleri farklı birinin devralması gerekiyorsa, kadın işçiye iznin bitiminden sonra döneceğinde uygun bir pozisyonda yer bulunmuyorsa işten çıkarma söz konusu olabilir. Eğer böyle bir işten çıkarma hali olursa kadın işçiye hem kıdem tazminatı hem de ihbar tazminatı ile beraber tüm haklarının da ödenmesi gerekmektedir. İşçinin diğer bir hakkı ise yasal yollara başvurusunun önü açılarak 16 hafta boyunca ödemesini alabilir. Bu gibi hallerin dışında işveren eğer işçiyi haklı gerekçeler ile işten çıkarılmış ise bu durumda da kıdem tazminatı hakkı saklı tutulmaktadır.
Kadının Yasal Doğum İzni Süresi Ne Kadar?
Kanunen kadının kullanacağı yasal doğum izni süresi toplamda 16 haftadır. Bu süreç kadının gebelik halinin bulunduğu ve doğuma kalan 8 hafta öncesinde başlayıp yine doğrumun gerçekleşmesinden sonraki 8 haftalık bir süreçte kullandırılır. Kadının gebeliğinin çoğul yani ikiz veya üçüz gibi durumlar ile karşılaşılması ile doğum öncesi izin süresine 2 hafta eklenmektedir. İşçinin istek ve durumu ile doktor raporuna dayalı olması şartı ile doğuma 3 hafta kala çalışmaya devam etmesi ile doğum öncesindeki kullanmadığı süreler doğumdan sonraki izinlere eklenebilir.
Doğum Yapan Kadın Eski İş Pozisyonuna Dönmesi Mümkün mü?
Kişiler çalıştıkları iş yerinde belirli süreler boyunca alışmış oldukları veya o departmanda çalışmaktan keyif aldıkları yerler buluna bilir. Doğum yapan kadının işe geri döndüğünde aynı pozisyon veya alanda işe başlama durumu isteğinden ziyade birazcık iş yerinin ihtiyaç veya boşluk doldurma girişimi ile pek mümkün olmayabilir. Doğum izninden dönmüş olan kadın işçinin iş pozisyonu iş yerindeki işleyiş ve ilerleme aksamaması için farklı bir işçi ile doldurulmuş olabilir. Bundan ötürü doğum iznini biten kadın işçinin aynı işverene ait iş yerindeki değişik departmana devam ettirilmesi gerekebilir. Bu gibi durumlarda işçi eşit muamele ve fırsat eşitliği ilkesine göre, doğum iznindeki kadın, aynı koşullarda olmak üzere farklı bir departmana alınabilir. Bunun öncelikli şartı ise aynı çalışma saatleri, aynı zorluk ve yeni işin dezavantajlarının olmamasıdır. Bu noktada işe geri dönen işçi; tüm iyileştirmelerden de yararlanmaya devam edecektir. Bu haberimizde doğum izninde bulunan kadın işçilerin faydalanabileceği hak ve bilgiler sunulmuştur. Doğum sonrası toplamda bildirilen iznin süresi kadar kadın işçiye rapor ödemesi yapılmaktadır.
Doğum İzni Kaç Gündür
Doğum Parası Hesaplama
