Türkiye’de bulunan bir çok sektörde çeşitli özellik ve yetenekleri bulunan insanlar çeşitli işlerde hayatını ikame edebilmek ve emeklilik şartlarından en önemli olanı prim ve gün toplama çabasındadır. Çalışanlar arasında doğumdan gelen veya daha sonradan vücut özelliklerini tam anlamı ile yerine getiremeyen çeşitli hastalıklar ile karşılaşan kişiler bu kalıcı durum sebebinden rapor alabilmektedir. Alınan rapor neticesinde ülkemiz kadın veya erkek emeklilik şartlarına göre daha erken malulen emekli olabilmektedir. Öncelikle çölyak rahatsızlığının ne olduğunu öğrenelim.
Çölyak Rahatsızlığı Nedir, Kimlerde Görülür ?
Çölyak hastalığı, günümüzde yaş gözetmeksizin sayı olarak fazlalaşan bir bağırsak ve sindirim hastalığıdır. Bu rahatsızlığı dünya sayısına göre hesaplayacak olursak her ülkede ortalama olarak 90 ila 200 kişiden birinde çölyak hastalığına rastlanabilmektedir. Gluten sensitif enteropati ismi ile de tıp dünyasında bilinen rahatsızlık vücut bağışıklık sisteminin görevlerini yerine getirememesi ile baş gösterir. Yaşamımızı devam ettirebilmemiz için tüketmemiz gereken birçok tahıl içinde bulunan gluten adı verilen proteine yanlış yönlendirilmiş bir bağışıklık tepkisi ile tetiklenir. Bazı hastalarda gluteni parçalayan enzime karşı da bağışıklık cevabı vardır. Çölyak hastalığı, ince bağırsakta iltihaplanma ortaya çıkması neticesinde belirti verir. Bağışıklık sistemi glutene karşı anormal bir tepki vererek iltihabi süreci başlatır. Daha basit bir ifade ile açıklamak gerekirse tüketilen yiyecek içerisindeki besinlerin emilimini engelleyen ve ince bağırsakta hasar oluşturarak görevini tam yerine getirememesine sebep olan bir hastalıktır.
Çölyak hastalığının kişilerde görülme belirtisini ise maddeler halinde şu şekilde inceleyebiliriz;
- Karın bölgesinde şişkinlik.
- Yaşa göre kilo azlığı.
- Kaslarda zayıflama.
- Kansızlık.
- Büyük tuvalet ihtiyacı artması.
- Kusma.
- Bezginlik.
- İştahsızlık.
- Büyüme geriliği.
- Ağız içinde oluşan aftlar.
- Eklem ve kemik ağrıları.
- Sinirlilik.
- Ciltte kaşıntılar ve döküntüler.
Kişilerin çalışmasına engel olmayan ancak besin tüketimini yakından ilgilendirmesi ve insanların tükettiği besinlerin kişilerin enerji tüketimi ve dirençleri ile alakalı olduğu için sigortalı olarak çalışan çölyak hastaları için ülkemizde bazı kolaylıklar sağlanmaktadır.
Çölyak Hastaları Malulen Emekli Olabilir mi ?
SGK tarafından malulen emeklilik ve diğer haklara sahip olması için şu şekilde belirtilmiştir; Raporların ve kurullardan alınan tıbbi belgelerin incelenmesinin sonucunda, sigortalıların çalışma gücünün, iş kazası ya da meslek hastalığı sonucunda gücünün % 60’ını vazifesini yapamayacak derecede kaybetmesi durumudur. Açıklamaya göre şunu anlayabiliriz, kişi malulen kapsamında olabilmesi için iş gücü kaybının işe başladıktan yani sigortalılığı başlaması sonrasında hastalığı geçirmiş olması gereklidir. İşte bu devrede çölyak hastalığının tıbbi olarak genelde kişilerin doğuştan meydana gelen bir hastalık olduğundan malulen emeklilik şartlarından faydalanamaz. Ancak normal sigortalılardan farklı olaraktan emeklilik prim ve sürelerinde alt kısımda inceleyeceğiniz gibi değişiklikler vardır.
Çölyak Hastalarının SGK dan Faydalanabileceği İmkanlar Nedir ?
Çölyak hastalığı olanlar sigortadan erken emekli olma şansları yok ancak bu hastalar SGK tarafından tarafında düzenli olarak aylık yardım parası ödenmektedir. Ödenen para tutarı kişinin rapor durumuna ve yaş durumuna göre değişkenlikler göstermektedir. SGK dan çölyak yardım parası alabilmenin en baş şartı tam teşekküllü bir hastaneden heyete girerek rapor almak için başvuru yapmalıdır. Kurul tarafından muayene edilen kişiye süreli olarak çölyak raporu verilmektedir, süreli verilen rapor 1 yıllık olduğu için kişi her sene bu raporu yenilemesi gerekmektedir. Raporunu yenileyerek kurumu vermeyen kişilerin yardım parası otomatik olarak kesilmektedir.
Çölyak hastalığı teşhis edilen vatandaşlar 18 yaşın altındaysa ona bakmakla yükümlü olan kişiler üzerinden yardım alır. Çölyak yardım parası almak için gerekli olan belgeleri şöyle sıralayabiliriz:
- Çölyak raporunun aslı.
- 2 adet fotoğraf
- Ziraat Bankası Hesap Cüzdanı fotokopisi.
- Nüfus cüzdanı fotokopisi.
Çölyak hastaları Emekli Olabilme Gün ve Prim Şartları;
Çölyak hastaları için SSK’dan emeklilik şartları malulen emekliliklerle aynı değildir. Çölyak hastaları, kurum tarafından yetkilendirilmiş olan sağlık hizmetleri tarafından düzenlenen raporlar ve gerekli tıbbi belgeler incelendiğinde şu oranlara göre emekli olunabilir:
- Kişinin çalışma gücündeki kayıp oranı %50 ve %59 arasında ise, bu kişiler en az 16 yıldan beri sigortalı olmalılar ve 4320 gün şartını sağlamalılar.
- Kişinin çalışma gücündeki kayıp oranı %40 ve %49 arasında ise, bunlar en az 18 yıldan beri sigortalı olmalılar ve 4680 gün şartını sağlıyor olmalılardır.
Konuda sizleri çölyak rahatsızlığı bulunan kişilerin malulen emekli olup olmayacağını, sigortadan elde ettikleri yardım hakkını ve rahatsızlık hakkında kısa bilgiler sunduk umarız faydalı olmuştur.
